0925.272.799Các loại bệnh hại trên cây bơ thường được phân ra làm 2 loại bệnh phổ biến đó chính là bệnh đốm lá và bệnh héo rũ. Những bệnh này thường làm hại đến tán lá khiến cây khó quang hợp được và làm cây bơ bị hư hỏng hoặc mất thẩm mỹ. Ngoài ra còn một số bệnh khác như thán thư, rầy bông hoặc ghẻ cũng khiến cây bị bệnh, giảm năng suất cây trồng. Do đó bạn cần tìm hiểu và có hướng phòng trừ phù hợp cho từng loại bệnh.
Bệnh Ghẻ trên cây Bơ
Bệnh là do nấm Sphaceloma perseae gây ra. Chúng tấn công hầu hết các bộ phận của cây từ thân, lá, cành, và đặc biệt là quả. Nấm bệnh gây hại mạnh khi mưa nhiều, độ ẩm cao. Nấm bệnh sẽ nhanh chóng theo dòng nước tới các mô non của lá, cành, quả để phát triển. Nấm bệnh thường lây lan gây hại qua các con đường như gió, nước mưa, nước tưới, vết cắn của côn trùng, dụng cụ làm vườn.
Dấu hiệu trên lá và quả
Bệnh thường xuất hiện trên những phần tán cao của cây, lúc đầu chỉ là những tổn thương nhỏ có màu nâu đỏ, sau đó lan dần ra bề mặt của cả hai mặt lá. Lá bị biến dạng, teo nhỏ và sau đó là rụng dần, bệnh có thể lây lan ra cuống lá và cành cây.
Bệnh ghẻ trên cây Bơ do nấm Sphaceloma perseae gây ra
Trên vỏ quả xuất hiện những vết bệnh hình bầu dục có màu nâu hoặc nâu tím, hơi gồ ra ngoài phía vỏ quả và dần lan rộng ra. Đối với những quả già, vết bệnh sẽ xuất hiện xung quanh quả và có khả năng liên kết với nhau khiến trái bị thâm đen
Cách phòng trừ
- Vệ sinh vườn, dọn cỏ, rác, tàn dư của mùa vụ trước để hạn chế sự trú ngụ của các loại côn trùng gây hại và bảo tử nấm bệnh. Nên vệ sinh dụng cụ làm vườn sạch sẻ trước và sau khi sử dụng.
- Dùng thuốc có chứa hoạt chất Trichoderma hay vôi bột để bón cho đất, giúp khử khuẩn, khử chua, tiêu diệt nấm bệnh và ấu trùng có hại trong đất.
- Cắt tỉa cành, tạo tán, cắt tỉa bỏ những cành khô ốm yếu, cành nhỏ li ti không có khả năng cho trái, cắt bỏ những bộ phận cây bị bệnh nặng… thu gom rồi đem tiêu hủy ngay để vườn thông thoáng, cây quang hợp tốt,…
Bệnh đốm lá do Cerocospora purpurea
Triệu chứng và tác hại
Loại nấm bệnh này thường xuất hiện ở một số lá trưởng thành có kích thước tương đương nhau. Nấm không chỉ ảnh hưởng đến lá mà còn xuất hiện trên cả quả bơ khiến năng suất và chất lượng của cây bị giảm sút nghiêm trọng.
Những biểu hiện đầu tiên của bệnh đó chính là mép lá có xuất hiện những đốm vàng hoặc màu hơi nâu. Dần dần theo thời gian sẽ càng lan rộng và khiến lá bị khô và héo rũ xuống. Với quả nếu bệnh đốm này xuất hiện có nghĩa là cây đã bị nghiễm khá nặng. Quả sẽ có những nốt mụn lồi lên khoảng 5mm và có màu nâu nhạt. Với những quả bơ nhiễm bệnh sẽ ảnh hưởng đến quả và chất lượng bên trong.
Biện pháp phòng trừ:
- Tỉa thưa cành để tạo độ thông thoáng cho khu vườn của bạn.
- Loại bỏ hẳn những loại lá cây bị bệnh ra khởi vườn và tiêu hủy ngay chúng.
- Bón phân cho cây và tưới nước thật hợp lý
- Bạn nhớ phun thuốc để trừ nấm bệnh kịp thời với liều lượng được hướng dẫn cụ thể.
Bệnh héo rũ do Verticilliumalbo-atrum
Triệu chứng và biểu hiện của bệnh.
Một trong những loại bệnh nguy hiểm và gây ảnh hưởng nhiều nhất đến cây bơ chính là bệnh héo rũ lá. Một khi cây đã bị nhiễm loại bệnh này thì lá sẽ bị héo rũ một phần hoặc trên toàn bộ cây. Lá bị nhiễm nấm sẽ đổi màu sang vàng và sẽ chết một cách nhanh chóng. Ngoài ra phần tiếp giáp giữa vỏ và gỗ sẽ xuất hiện những đường sọc có màu nâu và chỉ cần lột vỏ cành đi thôi.
Tuy sau khi cây bị chết thì một vài tháng sau đó có thể thấy xuất hiện những mầm non phát triẻn ở những cành chưa chết. Một năm sau cây sẽ sinh trưởng lại bình thường tuy nhiên những phần đẽ bị bệnh sẽ không thể cho quả lại được.
Chưa hết. Tuy cây chết những nấm bệnh vẫn rơi rụng xuống đất và nếu gặp điều kiện thuận lợi sẽ lại tiếp tục gây bệnh cho cây bơ hoặc các cây khác gây ảnh hưởng đến vườn bơ của bạn.
Biện pháp phòng trừ.
- Khi trồng cây bơ không nên trồng xen canh với các loại cây thuộc họ cà
- Với những vùng đất kém thông thoáng và thoát nước kém không bên trồng bơ vì sẽ là nơi trú ngụ của mầm bệnh.
- Khi chọn cây giống trồng cần chọn cây khỏe mạnh không gây bệnh hại sau này.
- Nên chọn giống bơ có khả năng kháng sau bệnh cao hơn
- Khi phát hiện cây bơ có triệu chứng của bệnh bạn cần nhanh chóng loại bỏ ngay những cành bị nhiễm bệnh để không lây lan sang cho cả vườn.
Thán thư (Colletotrichum gloeosporinoides)
Một loại bệnh điển hình khác mà không chỉ bơ mà nhiều loại cây ăn quả khác thường mắc phải đó chính là bệnh thán thư. Loại bệnh này do loại nấm Colletotrichum gloeosporioides gây nên. Cây bị nhiễm bệnh sẽ xuất hiện trên cành non, chùm hoa và quả non vv.. Loại bệnh này thường xuất hiện vào thời điểm mưa nhiều và độ ẩm cao trên 95%. Những vùng trồng bơ đều có đủ điều kiện để bệnh thán thư bùng phát gây hại.
Bệnh Thán thư trên cây Bơ
Nấm bệnh xâm nhiễm trên trái non, trái đang lớn tùy theo thời tiết, vết bệnh sẽ phát triển thành các vết bệnh lớn. Nấm thán thư xâm nhiễm trái bơ ở “thể lặn” đến trước thu hoạch, các vết bệnh 2-3mm bắt đầu chuyển màu xuất hiện trên vỏ trái, và chỉ bùng phát mạnh lây lan gây thối vào phần thịt trái sau khi thu hoạch và bảo quản khi trái bắt đầu “chín, mềm”
Mặc dù được lai tạo để thích nghi với điều kiện sinh trưởng khác nhau, tuy nhiên các giống bơ hiện tại đều dễ nhiễm thán thư nhưng Fuerte là giống chiếm tỷ lệ xuất khẩu cao tại các nước trồng bơ, lại rất mẩn cảm với thán thư!
Sâu cuốn lá
Bệnh này gây ra bởi một loại sâu bướm có tên là Gracilaria percicae Busk. Chúng thường đẻ trứng trên lá mới ra và sau đó một thời gian trứng sẽ nở ra thành sâu và lớn lên theo lá. Sau khi trưởng thành chúng thường cuốn lá lại và làm tổ trong đó.
Bệnh khiến lá bị ảnh hưởng rất nhiều và cây sẽ giảm quang hợp nên đồng nghĩa với việc làm ảnh hưởng đến chất lượng quả khá nhiều.
Cách điều trị:
Sử dụng một số loại thuốc trừ sâu nội hấp để diet trừ trứng của sâu. Trước khi bạn phun bạn tiến hành gỡ bỏ các tổ do sâu cuốn lại để giúp tăng hiệu lực của thuốc.
Tham khảo thêm một số loại bệnh khác trên cây ăn quả:
- Bệnh trên cây ăn quả có múi
- Các bệnh gây hại trên cây cà chua
Rệp sáp ký sinh hại cây bơ
Có đến 4-5 loại rệp sáp gây hại trên cây bơ, đặc điểm chung của chúng là thường tiết ra một loại bột màu trắng phủ trên thân và các vị trí chúng làm tổ, về sau sẽ xuất hiện thêm nấm muội đen bao trùm toàn bộ cây. Chúng thường sống cộng sinh với các loại kiến làm tổ ở phần gốc cây. Khi rệp sáp phát triển mạnh, cây sẽ giảm sinh trưởng và suy kiệt do không thể quang hợp, đọt not bị hút nhựa làm cho biến dạng, khô đọt… Ngoài ra chúng còn làm tổ ở rễ cây gây ra nấm bệnh khó kiểm soát. Thời điểm gây hại quanh năm nhưng tập trung nhiều vào cuối mùa mưa, và trong suốt mùa khô. Khi thời tiết ấm và khô.
Cách phòng trừ: Dùng các thuốc đặc trị, có tính bám dính và thẩm thấu cao để phun trực tiếp lên rệp sáp hoặc phun phòng. Khi phun phải phun toàn bộ cây, bao gồm mặt dưới lá, cành, thân kết hợp đổ gốc… Một số hoạt chất hiệu quả với rệp sáp là Carbosulfan, Buprofezin,…
Rầy bông (Pseudococcus citri Risse)
Loại rầy này thường xuất hiện nhiều nhất là vào mùa mưa khi điều kiện không khí ẩm và mưa nhiều. Rầy sẽ tấn công và chích hút nhựa cùng lá và đọt non cùng quả non sẽ khiến cho cây bị giảm sức tăng trưởng.
Thường tập trung ở đọt non, lá non (dưới mặt lá) sinh sống thành cụm, chích hút nhựa cây làm phát sinh đốm lá, khô đọt, khi cây đang mang quả non thì làm rụng quả, biến dạng quả giảm giá trị thương phẩm. Những cây bơ trồng xen với cà phê, ca cao… thường rất dễ phát sinh những loại rầy này. Thời điểm gây hại thường là vào giai đoạn chuyển mùa, nhất là trong những đợt cây ra chồi mới.
Cách phòng trừ:
Phun phòng vào thời điểm rầy bắt đầu xuất hiện, nên dùng các thuốc lưu dẫn 2 chiều (Thiamethoxam, Carbosulfan…), kết hợp với thuốc trừ sâu tiếp xúc, xông hơi (Permethrin, Cypermethrin…). Phun mỗi đợt 2 lần, cách nhau 7-10 ngày. Nên phun vào buổi chiều mát hoặc sáng sớm, phun đẫm 2 mặt lá. Ngoài ra cũng cần phải dọn sạch vườn tược, tạo độ thông thoáng cao. Thường xuyên thăm vườn để phát hiện và xử lý kịp thời.
Bọ xít muỗi – bọ trĩ chích hút đọt non cây bơ
Lá non, đọt non thường nơi lý tưởng để các loại chích hút (bọ trĩ, bọ xít muỗi…) tập trung tấn công, chúng có thể gây hại quanh năm, nhất là những đợt đi chồi của cây. Đặc biệt bọ xít muỗi có cánh nên thường di chuyển qua lại giữa các cây, gây hại khó kiểm soát. Đối với cây con thì làm giảm sinh trưởng do mất ngọn, cây lớn có thể giảm năng suất do hư bông, rụng trái, biến dạng trái…
Cách phòng trừ
Ưu tiên dùng các loại thuốc lưu dẫn 2 chiều (Thiamethoxam, Carbosulfan, Chlorantraniliprole…) để phun phòng khi cây đang đi đọt và phun trị khi thấy dấu hiệu bị chích hút tấn công (trên đọt và lá non có những vết thâm nhỏ). Phun khi trời mát (sáng sớm, chiều tối) mỗi lần phun 2 đợt cách nhau 7-10 ngày để giảm tình trạng kháng thuốc, lờn thuốc hoặc thuốc bị rửa trôi, bay hơi dẫn đến mất tác dụng.
Bệnh khô cành cây bơ
Tác nhân gây bệnh là chủng nấm Verticillium albo atrum gây ra, bào tử nấm sau khi thâm nhập sẽ di chuyển và phát triển dọc theo mạch gỗ, làm thâm đen thớ gỗ, mô thực vật, chất dinh dưỡng không thể đến để nuôi các phần bên trên, một thời gian sau phần đó sẽ khô héo và chết. Nấm có thể lây lan nếu không có biện pháp xử lý kịp thời
Cách phòng trừ:
Dọn thông thoáng vườn tược, xử lý các tác nhân gián tiếp giúp nấm thâm nhập (côn trùng chích hút, sâu đục thân, mọt đục cành). Cưa bỏ cành bệnh mang đi tiêu hủy, ở vết cưa nên quét thuốc trị nấm (pha đậm đặc) phun thuốc nấm lên các phần còn lại của cây, ưu tiên những loại có phổ rộng và tính lưu dẫn (Metalaxyl, Hexaconazole, Dimethomorph…)
Bệnh nứt thân xì mủ cây bơ
Thường đi kèm với sâu đục thân, do nấm tấn công vào các vết đục của côn trùng. Lây lan nhanh thông qua hệ thống mạch dẫn. Vết bệnh thường có nhựa đen chảy ra, kèm theo nấm mốc trắng, vỏ cây nứt nẻ biến dạng. Nếu không xử lý dứt điểm cây có thể bị hư một phần (kéo dài theo chiều dọc) hoặc hư toàn bộ vỏ, làm cây suy kiệt dần rồi chết. Nấm gây ra bệnh này thường là Phytopthora – Pythium, Rhizoctonia solani… tương tự như nấm rễ.
Cách phòng trừ: Tương tự như nấm rễ. Nhưng khi phun nên phun toàn bộ thân, cành để diệt mầm bệnh, quét gốc bằng thuốc nấm đậm đặc (Norshield, Ridomil Gold). Trường hợp cây đã bị bệnh, thì dùng dao cạo sạch phần vỏ bị bệnh rồi mới quét thuốc, thông thường một thời gian sau vỏ sẽ liền lại từ từ.
Bệnh nấm lá, cháy lá cây bơ
Kèm theo nấm bệnh trên thân và quả, thì lá cây cũng là phần rất nhạy cảm, do thường bị côn trùng tấn công và các mô thực vật tập trung nhiều. Có nhiều dạng bệnh trên lá nhưng thường thấy nhất là cháy bìa lá (Rhizoctonia solani), đốm lá (Cercospora nicotianea), rỉ sắt (Hemileia vastatrix B & Br), thán thư (Colletotrichum gloeosporioides)… Nhẹ thì lá đó sẽ hỏng và rụng, nặng hơn có thể lây lan lá khác, cành và quả. Làm giảm sinh trưởng, giảm năng suất, suy kiệt cây…
Cách phòng trừ: Khi độ ẩm tăng cao, cần phun kết hợp các loại thuốc nấm lưu dẫn và tiếp xúc phổ rộng (Mancozeb, Metalaxyl, Hexaconazole, Dimethomorph, thuốc gốc đồng, thuốc gốc bạc…) phun ướt đều 2 mặt lá, chia thành 2 đợt cách nhau 7-10 ngày để gia tăng hiệu quả, tránh tình trạng lờn thuốc, kháng thuốc… Ngoài ra nên tiêu hủy những lá bệnh, dọn vườn tược thông thoáng, sao cho vị trí nào cũng được chiếu sáng hợp lý.
Bệnh thối rễ
Bệnh thối rễ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển và sức sống của cây. Bệnh do nấm Phytophthora cinnamon gây ra chúng thường xâm nhập vào rễ làm hư phần rễ chính là rễ cọc và sau đó lan ra hai bên và phá hủy vả bộ rễ làm cho chúng bị chết rụi. Cây bị bệnh có tán lá xơ xác, lá đổi sang mầu xanh nhạt rồi rụng. Cành chết dần từ ngọn xuống thân chính.
Biện pháp phòng trừ:
- Trồng bơ trên những loại đất có kết cấu tơi xốp và sạch mầm bệnh. Đất nên có tầng canh tác đủ sâu và thoát nước tốt sau mưa.
- Chọn những loại giống bơ có khả năng chống chịu bệnh cao. Không nên dùng hạt giống bị nhiễm bệnh và cần phải chọn vườn ươm tuân thủ theo các biện pháp phòng chống bệnh phát sinh.
- Nguồn nước tưới cần phải sạch sẽ không có mầm bệnh bên trong
- Cần phát hiện nhanh chóng kịp thời những vết thối bị bệnh trên thân và rễ của cây. Cạo sạch và quét sunfat đồng cùng vôi bột lên rễ.
