Để khai thác tiềm năng của cây ổi, nhiều nhà vườn ở Nam Bộ đã trồng ổi theo hướng tập trung chuyên canh trên diện rộng. Để thu được hiệu quả kinh tế cao họ đã áp dụng nhiều biện pháp, trong đó có việc đốn, tỉa, tạo tán, bấm đọt… cho cây thường xuyên.
Chọn cây Ổi giống chuẩn
Một khâu cực kỳ quan trọng đó là bà con cần lựa chọn được cây Ổi giống chuẩn chất lượng, nên chọn những cây giống ghép mắt khỏe mạnh, thân mập mạp, lá to, có vòng đời thu hoạch trái lâu dài, trái ngon và nhanh cho thu hoạch, có giá trị kinh tế cao thay vì trồng lựa chọn cây giống bằng hạt.
Một số giống Ổi thường được nhiều nhà vườn trồng là các giống: Ổi bo, ổi lê, Ổi không hạt, ổi Đông Dư, ổi ruột hồng, ổi tím và ổi Nữ Hoàng… mỗi loại đều có ưu nhược điểm và giá trị kinh tế khác nhau. Do đó sẽ tùy thuộc vào khí hậu và thổ nhưỡng từng vùng mà lựa chọn giống cũng khác nhau, bà con cần tham khảo kỹ trước khi trồng trên diện tích lớn.
Cây giống Ổi lê Đài Loan tại vườn ươm
Cải tạo vườn Ổi
Muốn vườn ổi cho nhiều trái, việc đầu tiên cần làm là bạn phải cải tạo lại vườn của bạn, điều này là rất quan trọng trong quá trình canh tác, có thể tốn chi phí ban đầu nhưng hiệu quả về sau là rất lớn. Một số khâu cải tạo như sau:
- Nếu vườn ổi nhà bạn đã trồng với khoảng cách 2 – 2,5m một cây thì cứ cách một cây bạn nên chặt bỏ một cây, vì ở tuổi này cây cách cây khoảng 4 – 5m là vừa.
- Loại bỏ và thay thế những cây sâu bệnh, già cỗi và kém năng suất bằng những cây mới khỏe mạnh
- Những cây còn lại, vào đầu mùa mưa mỗi cây để lại một nhánh cấp 1 (là những nhánh mọc trực tiếp từ chân chính ra), số nhánh cấp 1 còn lại cưa bỏ phần ngọn, chỉ để lại một đoạn dài khoảng 1m (tính từ thân chính), có thể dùng sơn bôi lên chỗ vết cắt để cây không bị mất nước và vết cắt không bị khô mục.
Chăm sóc và cải tạo vườn Ổi giúp cây ra sai quả
Bón phân cho Ổi
Ổi là một trong những loại cây ăn quả cần được chăm sóc và bón rất nhiều phân để sinh sôi, phát triển và cho năng suất cao. Bón phân cho cây ổi liên tục và đầy đủ, cân đối giữa phân bón vô cơ và hữu cơ, giữa các yếu tố đa lượng, trung và vi lượng… giúp tạo năng suất cao và chất lượng quả ngon, ngọt và bảo đảm trái đẹp đạt tính thẩm mỹ cao.
Bón phân cho ổi mới trồng
- Bón lót cho 1 hố: 1- 2 kg lân nung chảy Văn Điển hoặc phân đa yếu tố (ĐYT) NPK5:10:3, 10:7:3, 9:7:4+TE và phân hữu cơ hoai mục. Nếu đất quá chua, cần bón thêm khoảng 0,5 kg vôi bột xuống đáy hố. Phân bón đảo đều với đất và lấp đầy hố trước khi trồng khoảng 20-30 ngày. Khi trồng ổi, chỉ việc moi hốc nhỏ giữa hố, đặt cây trồng ngay ngắn rồi lấp đất kín bầu; nén nhẹ rồi tưới đẫm nước.
- Bón thúc: 2 năm đầu định kỳ bón cho mỗi gốc 0,5-1kg phân ĐYT NPK 12:5:10 hoặc13:3:13. mỗi năm bón làm 3-4 lần, có thể bón phân kết hợp xới nhẹ và vun gốc, cũng có thể ngâm cho bở phân rồi hòa nước tưới. Nếu trồng bằng cành chiết hoặc cây ghép thì sau trồng 8-12 tháng cây đã bắt đầu ra hoa, đậu quả; tuy nhiên trong 1,5- 2 năm đầu không nên khai thác quả ngay, để tập trung dinh dưỡng nuôi cây và tạo hình cho cây
Bón phân sau cải tạo
Sau khi cải tạo vườn, bà còn cần bón bổ sung dinh dưỡng cho cây mau chóng hồi phục. Dùng cuốc xới đất sâu khoảng 5 – 7cm (xới cách gốc khoảng 0,5m trở ra). Rải bón cho mỗi gốc 10 – 15kg phân hữu cơ mục, 300g phân NPK (loại 20-20-15), sau đó vét mương bồi lên trên một lớp bùn mỏng, khi lớp bùn khô nứt thì tưới nước giữ ẩm thường xuyên để cây ra rễ và chồi mới. Khi chồi mới có 4 – 5 cặp lá thì cưa bỏ nốt nhánh cấp 1 đã chừa lại lúc đầu.
Sau lần bón phân lúc cưa nhánh, xới đất khoảng 1 – 2 tháng, tiến hành bón phân định kỳ 20 – 25 ngày/lần để nuôi trái, kích thích ra chồi, ra hoa, ra rễ mới. Lượng phân bón cho 1 cây mỗi lần khoảng 150 – 200g NPK (loại 20-20-15), tùy theo tình hình sinh trưởng tốt, xấu của cây. Lượng phân bón tăng dần theo tuổi cây.
Chăm bón cho ổi thu quả
Cây ổi thuộc nhóm cây “lá xanh quanh năm”, chịu nóng tốt hơn chịu rét. (trời rét dưới 18-20oC thì ổi cho quả nhỏ, sinh trưởng chậm, chất lượng kém). Ổi rất ít ra hoa ở đầu cành mà chủ yếu ra hoa ở nách lá non. Do vậy bằng cách bấm ngọn có thể điều chỉnh chiều cao cây ổi để tiện cho việc chăm soc và thu hoạch, đồng thời kích thích ra hoa theo ý muốn.
Từ năm thứ 3 có thể chuyển cây ổi sang khai thác quả. Quả ổi từ khi đậu trái đến khi chín chỉ khoảng 2,5 tháng là thu hoạch được, nên mỗi năm có thể thu 2 hoặc hơn 2 lứa quả. Căn cứ tình trạng thu quả để có chế độ bón phân thích hợp. Để mỗi lứa quả cho thu hoạch năng suất, chất lượng cao, chủ vườn có thể bón phân như sau:
- Khoảng 20-25 ngày trước khi ra hoa, với gốc ổi 3-4 tuổi, bón 0,2-0,3kg phân ĐYT NPK 12:5:10, hoặc 13:3:13 để ra nhiều lộc và nhiều hoa.
- Khi đậu quả, bón 0,2 – 0,3 kg ĐYT NPK 12:5:10, hoặc 13:3:13.
- Khoảng 15-20 ngày sau, bón 0,2-0,3 kg ĐYT NPK 12:7:20, nhằm nuôi quả nhanh lớn và quả ngon.
Cắt tỉa và làm cỏ
Tỉa bỏ những chồi nhỏ, yếu, chỉ giữ lại mỗi nhánh cấp 1 4 – 5 chồi to khỏe và phân bố đều xung quanh. Bấm ngọn, chỉ để lại mỗi chồi 3 – 4 cặp lá. Sau một thời gian ở nách cặp lá trên cùng sẽ mọc ra hai chồi mới, bấm ngọn những chồi mới như đã làm ở trên, chồi mới sẽ cho một cặp hoa (sau này sẽ cho một cặp trái) và một cặp chồi mới nữa… Tiếp tục như vậy sau một thời gian cây sẽ có một tán mới hình nấm.
Trong quá trình chăm sóc phải thường xuyên tỉa bỏ những lá già, cành tăm… ở bên trong tán để vườn ổi luôn thông thoáng, giảm bớt sâu bệnh. Thường xuyên làm cỏ, vệ sinh vườn ổi sạch sẽ. Mùa khô dùng cỏ rác, rơm rạ, lá khô… tủ xung quanh gốc, tưới nước giữ ẩm thường xuyên cho cây, để cây cho nhiều trái, trái mau lớn. Mùa mưa thu gom vật liệu che phủ gốc để gốc không bị ẩm ướt, hạn chế bệnh hại cho cây.